Art. 197 Kodeksu Karnego
§1. Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
Choć nie uwzględniają tego zapisy polskiego prawa, gwałtem jest także każdy stosunek, na który jedna ze stron nie wyraziła świadomej i dobrowolnej zgody.
Zagadnienie gwałtu wciąż jest w Polsce traktowane jak tabu. Stąd też łatwo spotkać się ze stereotypami dotyczącymi tego, czym jest gwałt lub w jakich okolicznościach zachodzi.
Poniżej przedstawiamy listę często powtarzanych prawd o gwałcie i mitów wraz z ich sprostowaniami.
1. Każda osoba może zostać zgwałcona
Każdy, niezależnie od płci czy orientacji, może paść ofiarą gwałtu. Ze statystyk (czyli opracowania dostępnych danych, które nie zawierają przestępstw niezgłoszonych) wynika, że tego typu przemoc częściej dotyczy osób sklasyfikowanych jako kobiety, nie mężczyźni. Wymuszenie stosunku oralnego, analnego lub waginalnego zawsze jest gwałtem – niezależnie od płci sprawcy i ofiary.
2. Gwałciciel to wcale nie obcy w ciemnej uliczce
Według raportu fundacji STER „Przełamać tabu” z 2016 roku sprawcami przemocy seksualnej na kobietach najczęściej są byli lub obecni partnerzy (prawie 85% przypadków). Choć nie istnieje analogiczne opracowanie statystyczne dotyczące zjawiska gwałtu na mężczyznach w Polsce, to z relacji poszczególnych osób wynika, że także w odwrotnej sytuacji sprawca/sprawczyni to zazwyczaj osoba bliska, a nie obca.
3. Gwałciciel to nie zawsze mężczyzna
Jak wyżej – gwałtu na drugiej osobie może dokonać osoba każdej płci, orientacji, wyznania, pochodzenia etnicznego. Rzeczywiście – statystyki pokazują, że częściej gwałcą mężczyźni. Ale częściej nie znaczy zawsze.
4. Przed gwałtem nie da się uchronić ubierając/malując się skromniej
Często uważa się, że ofiara w jakiś sposób „zasłużyła” na gwałt, że jest mu współwinna np. przez swoje zachowanie lub ubiór – to nieprawda. Żaden z elementów wyglądu drugiej osoby nie stanowi podstawy do naruszenia jej cielesności. Jedynymi winnymi gwałtu są gwałcący.
5. Po alkoholu/narkotykach to też gwałt
Brak przytomności wyklucza możliwość wyrażenia zgody na odbycie stosunku płciowego. Należy też pamiętać, że środki psychoaktywne zaburzają jasność osądu i w związku z tym uniemożliwiają udzielenie świadomej zgody na seks. Zażywanie narkotyków lub spożywanie alkoholu, a więc podjęcie decyzji o ograniczeniu własnej świadomości, nie przenosi odpowiedzialności i winy na ofiarę.
W przypadku sprawców/sprawczyń prawo mówi jasno, że (tak samo jak w przypadku spowodowania wypadku pod wpływem alkoholu bądź innej używki) sprawca ponosi pełną odpowiedzialność karną, a stan odurzenia nie stanowi okoliczności łagodzącej.
6. Da się zajść w ciążę z gwałtu
Do zapłodnienia może dojść gdy sperma lub preejakulat dostaną się w okolice wejścia do pochwy. Nie jest ważne, w jaki sposób się tam znalazły. W Polsce jednym z powodów do wykonania legalnej aborcji jest właśnie zajście w ciążę w wyniku gwałtu.
7. Gwałt w związku istnieje
Wręcz przeciwnie – w związkach gwałt zdarza się statystycznie najczęściej. Żadna ze stron w relacji nie jest zobowiązana do uprawiania seksu, a wymuszanie go na partnerze/partnerce to przemoc. Podjęcie decyzji o współżyciu powinno zawsze być obopólne i dobrowolne.
8. Gwałt to zjawisko częste
Według raportu fundacji STER „Przełamać tabu” z 2016 roku zgwałconych zostało ponad 20% Polek powyżej 15 roku życia – to więcej niż co piąta kobieta.
9. Seks nie może się „należeć”
Seks nie jest nagrodą ani zapłatą (chyba że dwie osoby świadomie się tak umówią). Wszelkie próby wywierania presji, nakłaniania do stosunku wbrew woli lub zmuszenie do współżycia rozumiane jako należność za np. pomoc, okazanie sympatii, wydanie na kogoś pieniędzy (drink, obiad itp.) są formą przemocy i są karalne.
10. Ofiara nie musi bronić się przed gwałtem
Brak zgody na stosunek wystarcza do zaklasyfikowania czynu jako gwałt. Ofiara nie musi aktywnie się bronić, krzyczeć, płakać, wyrywać się lub odpierać napastnika.
Gwałtem jest także sytuacja w której w obawie przed napastnikiem/napastniczką osoba nie decyduje się na podjęcie aktywnego sprzeciwu wobec przemocy, której doświadcza.
Zdarza się, że ofiara nie broni się przed gwałtem, bo na przykład przyzwyczaiła się do przemocy obecnej w danym związku lub obawia się dalszych konsekwencji, takich jak na przykład okaleczenie czy śmierć.
Jeżeli potrzebujesz pomocy – zadzwoń na nasz telefon zaufania działający w każdy piątek od 16.00 do 20.00 (22 635 93 92). Możesz też zadzwonić na telefon zaufania dla dzieci i młodzieży czynny codziennie całą dobę (116 111).
Dodaj komentarz
Chcesz się przyłączyć do dyskusji?Feel free to contribute!