Plastry

Co to?

Jest to lek antykoncepcyjny w formie samoprzylepnych plastrów. Jest stosowany w zapobieganiu ciąży.

Na jakiej zasadzie działają?

Plastry zawierają dwa rodzaje hormonów, progestagen o nazwie norelgestromin i estrogen o nazwie etynyloestradiol. Gdy mamy przylepiony plaster, hormony te są nieustannie przenikają do naszego organizmu poprzez skórę. Hamują one owulację oraz zmieniają właściwości śluzu szyjkowego i błony śluzowej macicy, co utrudnia zajście w ciążę.

Jak się je stosuje?

Opakowanie zawiera trzy plastry. Stosuje się je przez trzy kolejne tygodnie. Pierwszy plaster naklejamy pierwszego dnia cyklu (jeśli wcześniej nie był stosowany żaden lek antykoncepcyjny – w dniu rozpoczęcia miesiączki). Każdy plaster należy zdejmować i natychmiast zastępować go nowym w tym samym dniu tygodnia – w 8. oraz w 15. dniu cyklu. Plaster można zmienić o dowolnej porze w wyznaczonym dniu. W czwartym tygodniu stosowania tego środka (czyli 22. dnia cyklu) nie nakleja się plastra. W tym czasie powinno wystąpić krwawienie z odstawienia. Jednak nawet jeśli krwawienie z odstawienia nie wystąpiło lub jeszcze się nie zakończyło po upływie tygodnia, należy przykleić pierwszy plaster z kolejnego opakowania. Przerwa pomiędzy plastrami z kolejnych opakowań nie może być dłuższa niż 7 dni, bo działanie antykoncepcyjne może być w takim przypadku zaburzone.

Plaster powinien być zawsze przyklejany na czystą, suchą, nieowłosioną skórę. Przyklejamy go na skórze pośladków, brzucha, zewnętrznej górnej części ramienia lub górnej części pleców – w miejscach, w których ciasna odzież nie będzie ocierała plastra. Trzeba go dobrze docisnąć, aby ściśle przylegał do skóry. Plastra nigdy nie wolno umieszczać na piersiach.

Sytuacje awaryjne

Gdy plaster się odkleił (nawet tylko częściowo):

• Jeśli zostało to zauważone w czasie do 24 godzin od odklejenia, natychmiast należy ponownie go nakleić w tym samym miejscu albo zastosować nowy. Nie ma konieczności stosowania dodatkowej metody antykoncepcji. Następny plaster należy przykleić jak zwykle w dniu zmiany plastra.
• Jeśli plaster pozostawał odklejony przez ponad 24 godziny lub nie masz pewności, ile czasu upłynęło, musisz przerwać aktualny cykl stosowania preparatu i rozpocząć nowy. Naklej pierwszy plaster z nowego opakowania. Przez pierwszych 7 dni nowego cyklu stosuj dodatkowo niehormonalną metodę antykoncepcji (np. prezerwatywę), ponieważ w tej sytuacji plastry mogą nie chronić Cię przed zajściem w ciążę.

Gdy zapomniało się o zmianie plastra:

• Jeśli pominięto przyklejenie plastra w pierwszym tygodniu nowego cyklu, można nie być chronionym przed zajściem w ciążę. Jak najszybciej przyklej pierwszy plaster z opakowania (od tego dnia zaczyna się nowy cykl). Dodatkowo przez 7 pierwszych dni stosuj niehormonalną metodę antykoncepcji (np. prezerwatywę).
• Jeśli pominięto przyklejenie plastra w środku cyklu (w 2. lub 3. tygodniu), ale nie minęło 48 godzin od momentu, kiedy powinno się go zmienić, należy jak najszybciej przykleić nowy plaster. Kolejny należy przykleić w normalnie przypadającym dniu zmiany plastra. Nie musisz stosować dodatkowej metody zapobiegania ciąży.
• Jeśli pominięto przyklejenie plastra w środku cyklu (w 2. lub 3. tygodniu), ale minęło więcej niż 48 godzin od momentu, kiedy powinno się go zmienić, musisz przerwać trwający cykl przyjmowania preparatu i rozpocząć nowy. Przyklej pierwszy plaster z nowego opowiadania (od tego dnia zaczyna się nowy cykl). Przez 7 pierwszych dni cyklu stosuj dodatkowo niehormonalną metodę antykoncepcji (np. prezerwatywę).
• Jeśli zapomniało się odkleić trzeci plaster na koniec cyklu (w 22. dniu), należy go usunąć jak najszybciej. Kolejny plaster przyklej normalnie w kolejnym przypadającym dniu zmiany plastra. Nie musisz stosować dodatkowej metody antykoncepcji.

Jaka skuteczność?

Jeśli jest stosowany zgodnie z zaleceniami, plaster zapewnia ponad 99-procentową ochronę przed niechcianą ciążą. Jeśli jednak np. zapomnimy zmienić plaster w odpowiednim dniu lub nie zauważymy, że nie przylega ściśle do skóry, jego skuteczność spada i może dojść do ciąży.

Gdzie można kupić?

Plastry można kupić w aptece. Potrzebna jest do tego recepta od lekarza.

Jakie skutki uboczne?

Do najczęstszych skutków ubocznych stosowania plastrów należą: ból głowy, nudności, tkliwość piersi. Mogą wystąpić również np. zakażenie grzybicze pochwy, zaburzenia nastroju, migreny, bóle brzucha, krwawienia z pochwy czy zaburzenia miesiączkowania.

Plusy/minusy

Plusy:

• Jeśli stosuje się go zgodnie z zaleceniami, plaster jest skutecznym środkiem antykoncepcyjnym.
• W odróżnieniu od tabletek antykoncepcyjnych, w przypadku plastra nie musisz pamiętać o codziennym stosowaniu. Przykleja się go raz na tydzień.

Minusy:

• Jest widoczny na skórze, co niektórym osobom może przeszkadzać. Może też podrażniać skórę (zaczerwienienie, swędzenie itp.).
• Nie chroni przed infekcjami przenoszonymi drogą płciową.

Stan wiedzy na 04.05.2018 r.

Źródła:

http://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/family-planning-contraception
https://bazalekow.mp.pl/lek/57117,Evra-system-transdermalny
https://bazalekow.mp.pl/leki/doctor_subst.html?id=4367
https://dimedic.eu/sites/default/files/ulotka-evra.pdf
https://www.nhs.uk/conditions/contraception/contraceptive-patch/