Biseksualność i prawdziwe historie osób bi+ – recenzja książki „Kropka nad Bi” Miłosza Przepiórkowskiego i Agaty Maksimowskiej

(Nie)tajemnicze spektrum biseksualności

O biseksualności (czyli – według współczesnej definicji – pociągu do osób więcej niż jednej płci) wciąż niestety mówi się niewiele, co oznacza, że zamiast rzetelnej wiedzy krążą niedomówienia, mity, a nawet krzywdzące uprzedzenia. To szczególnie zadziwiające, ponieważ gdy spojrzymy w aktualne statystyki* tęczowej społeczności osób LGBTQIA+ (czyli lesbijek, gejów, osób biseksualnych, transpłciowych/niebinarnych, queer, interpłciowych, aseksualnych i innych), dowiemy się, że najwięcej jest w niej właśnie osób przeżywających siebie jako biseksualne lub panseksualne! Rodzi się więc pytanie – skoro tak wiele osób doświadcza siebie jako bi+, skąd  to pomijanie mówienia o biseksualności, niezrozumienie jej i bifobia? Odpowiedzi na te (i inne) pytania znajdziemy w najnowszej publikacji Stowarzyszenia Lambda. Tabu wokół spektrum biseksualności przerywa „Kropka nad Bi”, czyli pierwsza w Polsce, ale również w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, książka w 100% poświęcona szerokiemu parasolowi bi+.

Kropka nad Bi

Lwią i fantastyczną częścią „Kropki nad Bi” są opowieści osób biseksualnych o sobie samych. Zanim jednak zanurzymy się w historiach, jako przystawkę dostaniemy wiedzę o biseksualności w pigułce. We wstępie wyjaśnione są najważniejsze terminy, a wiedza teoretyczna jest przedstawiona krótko, zwięźle i na temat. Bardzo doceniam tak konkretne i zrozumiałe przedstawienie najważniejszych informacji. Wisienką na torcie jest słowniczek tęczowych pojęć, wśród których znajdziemy nie tylko opisy różnorodnych tożsamości czy orientacji seksualnych lub romantycznych, ale również kluczowe dla zrozumienia sytuacji osób biseksualnych pojęcia. Jeśli jesteście ich ciekawi_e, zerknijcie na koniec tego artykułu.

23 bi-storie…

Lektura „Kropki nad Bi” to okazja do poznania aż 23 zapisów różnorodnych bi-storii osób ze spektrum biseksualności. Książka to niezła cegiełka, bo liczy 230 stron wypełnionych opowieściami o odkrywaniu tożsamości, seksualności, relacyjności, coming outach, a także o codzienności osób biseksualnych, najczęstszych mitach, raniącej bifobii i pomysłach na działanie na rzecz społeczności bi i polepszenie jej sytuacji. Narrację prowadzą przeróżne osoby – niektóre z nich są singlami/singielkami, inne pozostają w bliskich relacjach monogamicznych i niemonogamicznych/poliamorycznych. Bohaterzy i bohaterki wywiadów poruszają podobne tematy – możemy dzięki temu zapoznać się z dwudziestoma trzema różnymi perspektywami.

Fascynujące jest to, jak każda osoba inaczej określa i opisuje swoją tożsamość lub orientację seksualną oraz romantyczną. Wiele osób dzieli się także swoimi przemyśleniami na temat etykiet, znaczeń i nazw w ogóle. Można dzięki temu dostrzec pomieszanie, niepewność, zmienność i różnorodność podejść. I to jest piękne! Różnorodność ta pokazuje, że nie trzeba dostosowywać się do sztywnych, zastanych definicji, a można je samemu aktywnie tworzyć (jeśli w ogóle ma się na to ochotę, bo nieokreślenie też jest opcją) i szyć na swoją własną miarę. 💙

Jednocześnie gdy wczytywałam się w każdą historię, uderzające było dla mnie to, że pomimo tak zróżnicowanego opisywania siebie samej/samego doświadczenie dyskryminacji jest wspólne dla wszystkich rozmówczyń/rozmówców. Opowieści te pokazują więc ogrom zjawiska bifobii i całego wachlarza krzywdzących stereotypów na temat biseksualności. 

Polecamy!

Czuję, że z wielu powodów jest to ważna książka, i bardzo ją polecam. Dzięki opowieściom o bifobii możemy się skonfrontować z własnymi uprzedzeniami i odczarować mity na temat biseksualności (chyba wszyscy je mamy lub mieliśmy i jest to nasza wspólna praca do zrobienia), a także pogłębić swoją wrażliwość. Być może dla wielu osób, tak jak dla mnie, książka okaże się pewnym zwierciadłem, dzięki któremu można samą/samego siebie lepiej poznać i  zrozumieć, przeglądając się w historiach innych osób ze spektrum biseksualności. Jej lektura jest okazją do poczucia wspólnoty doświadczeń, ale też pogłębiania wiedzy o spektrum biseksualności niezależnie od orientacji/tożsamości osoby czytającej.

A jeśli jeszcze mało Wam reprezentacji biseksualności, to przypominam o naszych recenzjach fantastycznych komiksów „Heartstopper” oraz serialu na Netflixie na ich podstawie! Pozycja ta nada się także dla młodszych osób.

Trochę wiedzy – słowniczek ważnych pojęć

Na koniec wytłumaczenie pojęć zaczerpniętych ze słowniczka w „Kropce nad Bi”. Są to według mnie jedne z istotniejszych terminów do zrozumienia sytuacji i doświadczenia osób ze spektrum biseksualności:

Osoby biseksualne –  osoby odczuwające pociąg seksualny, romantyczny i/lub emocjonalny do osób więcej niż jednej płci.

Osoby panseksualne – osoby odczuwające pociąg seksualny, romantyczny i/lub emocjonalny do osób niezależnie od ich płci.

Orientacja monoseksualna – występuje u osób odczuwających pociąg do osób jednej płci (np. heteroseksualność, homoseksualność).

Orientacja poliseksualna – występuje u osób odczuwających pociąg do wielu płci (np. biseksualność czyli pociąg więcej niż do jednej płci).

Monoseksizm – pogląd głoszący, że możliwy jest jedynie pociąg do osób jednej płci (np. wyłącznie do mężczyzn), co wiąże się z wymazywaniem biseksualności (przejawia się to np. w pomijaniu biseksualności danej osoby i nazywaniu jej hetero- lub homoseksualną. Przykładem może być wokalista zespołu Queen Freddie Mercury, o którym – choć sam określał siebie jako biseksualnego – opowiada się często jak o geju).

Bifobia – wszystkie negatywne postawy (nienawiść, pogarda, agresja) wobec osób spod parasola bi+.

Hetero-passing – uchodzenie w społeczeństwie za osobę heteroseksualną, np. ze względu na wygląd, zachowanie czy to, z kim aktualnie się spotykamy (fakt, że osoby są w różnopłciowym związku, nie oznacza z automatu, że są heteroseksualne!).

Homonorma – automatyczne założenie, że skoro dana osoba nie jest heteroseksualna, musi być orientacji homoseksualnej. Zjawisko to w dużym stopniu przyczynia się do bifobii i wymazywania biseksualności.

Źródło: słowniczek z „Kropki nad Bi”. Niektóre definicje są cytatami z książki, a inne – parafrazą słów Miłosza Przepiórkowskiego i Agaty Maksimowskiej.

Symbolem osób spod parasola bi+ jest flaga w kolorach różu, fioletu i granatu. 

Tytuł: „Kropka nad Bi”

Autorstwo: Miłosz Przepiórkowski, Agata Maksimowska

Wydawnictwo Lambda

Data premiery: 2022

Autorka recenzji: Sofia Wasilenko, edukatorka Grupy PONTON

Możliwość zakupienia książki po kontakcie z Lambdą bądź na profilu instagramowym „Kropka nad Bi” https://www.instagram.com/kropka_nad_bi/

* Wspomniane statystyki pochodzą z „National Survey on LGBTQ Youth Mental Health”, Trevor Project 2021, za: „Kropka nad Bi”, 2022.